İNFERTİLİTE

İnfertilite olarak tıp dilinde bilinen bu kavram, halk arasında “kısırlık” olarak bilinmektedir. Hem erkekte hem de kadında görülebilen “bebek sahibi olamama” durumuna kısırlık yani infertilite deniyor. Tek taraflı olabildiği gibi iki taraflı da olabilen infertilite tanısı koyulan kişilerin çocuk sahibi olma olasılığı yapılan tedavilerle artmaktadır. Kısırlık (İnfertilite) korunmaksızın düzenli cinsel ilişkiye rağmen 1 yıl içinde gebelik olmaması olarak tanımlanır. Genç yaş grubunda bekleme süresi daha uzun olabilir. Kadın yaşının 35′in üzerinde olduğu veya öykü ve muayenesinde kısırlık ile ilişkisi olabilecek herhangi bir bulgu saptandığı durumlarda araştırmalar daha erken başlatılmalıdır. Kısırlık toplumda çiftlerin yaklaşık %15 ini etkilemektedir. Gebelik oluşması için kadının düzenli yumurtlaması, tüplerinin açık olması, rahim içinde bir sorun bulunmaması, erkeğin spermlerinin normal sayı, şekil ve hareketliliğe sahip olması gereklidir. Hiç bir sorunu olmayan bir çiftin, aylık gebe kalabilme oranı yaklaşık % 20-25 olup, bu oran 6 ay sonunda %75, bir yıl sonunda % 85’e ulaşmaktadır, 1 yıl içerisinde gebe kalamayan çiftlerin bir infertilite uzmanına başvurması önerilir. Üreme üzerinde kadın yaşının çok önemli bir etkisi olduğundan 35 yaşından büyük kadınların beklemeden 6 ay sonrasında başvurması önemlidir.

İnfertilitenin birçok nedeni vardır,

• Tüplerin kapalı olması durumu
• Endometriozis
• Yumurtlama düzensizliği
• Hiperprolaktinemi (süt hormonu) yüksekliği
• Genital organ enfeksiyonları
• Over rezervlerinin azlığı, yumurta kalitesinin azlığı
• Rahimde bulunan patolojilerin varlığı
• Tiroid hormonu bozuklukları
• Servikal faktörler (rahim ağzı) infertilite nedenleridir.

Yumurtlama Düzensizlikleri (Anovulasyon)

Kadınlarda sık görülen kısırlık sebeplerinden birisi olan yumurtlama düzensizlikleri, gebe kalamama üzerinde doğrudan etkilidir. Yumurtlamanın her ay düzenli olması sonucunda gebelik beklenirken yumurtlamanın olmadığı aylarda hamileliğin oluşması neredeyse imkânsızdır.

Tüplerin (Kanalların) Kapalı Olması

Kadınlarda bulunan yumurtalık tüpleri birçok sebepten ötürü tıkalı olabiliyor ki buda kısırlığın en belirgin nedenlerinden. Tek tüpü açık olan kadınlarda gebelik şansı yüksek iken iki tüpün kapalı olması infertilitenin tam olarak gerçekleşmesine sebep olmaktadır. Tüplerin kapalı olduğunu araştırmak içinse rahim filmi (HSG) çekilerek tüplerin kapalı olup olmadığı bakılır ve genellikle laparoskopi ile rahimdeki tüplerin kapalı olduğundan emin olunabilir. Her iki tüpün de kapalı olması sonucunda tüp bebek tedavisi yapılması gerekir.

Endometriozis

Endometriozis karın içinde ya da tüplerde yapışıklıklar oluşmasına neden olmaktadır.

Hiperprolaktinemi (Süt Hormonu Yükselmesi)

Süt hormonunun devamlı yüksek seyretmesi yumurtlama düzensizliğine ve kısırlığa neden olur. Hipofiz bezinden salgılanan süt hormonu eğer ki yükselirse düşürülmeden hamile kalınması zordur.

Rahimdeki Patolojiler

Perde, myom ve polip gibi rahîmdeki patolojiler sebebiyle gebelik oluşmayabilir ve bu da dolaylı yoldan kısırlığa sebep olabilir. Bu patolojilerin kaldırılması kendiliğinden gebeliğin oluşması ile sonuçlanabilir.

İnfertilitenin Tanısı Nasıl koymak için, birçok test ve tahlil yapılmaktadır. İlk yapılan test kadının jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile değerlendirilip adetin 2. veya 3. günlerinde kan hormon düzeylerinin yani FSH, LH, E2, Prolaktin ve TSH hormonları incelenir. Aynı zamanda kadının yumurtlayıp yumurtlamadığına bakılmalıdır. Bu amaçla adetin 19-21. günleri arasında bir hormon tahlili (progesteron) yapılabileceği gibi ultrason takipleri veya idrarda LH ölçümleri de yapılabilir.  Rahim filmi ile tubaların uzunluğu, kıvrımlığı ve açık olup olmaları kolayca görülür ve rahimdeki anormallikler, yapışıklıklar da net olarak tespit edilebilir. Eğer ki gerekli ise laparoskopik ile karından milimlik kesiler ile girilir ve tüplerin açık olup olmadığı net olarak saptanır. Eğer ki bir tüp açıksa hamilelik söz konusu olabileceği için gerekli tedaviler başlar. Ancak, her iki tüpte kapalı ise tüp bebek tedavisi seçeneği değerlendirilir. Erkeğe yapılması gereken test semen analizidir .3-5 günlük cinsel perhiz sonucu verilen semen analizinde sonuç anormal ise en az 15 gün ara ile test 3 kez tekrarlanmalıdır. Semen analizi normal ise genellikle erkekte sorun yoktur.

İnfertilite Tedavisine Genel Yaklaşım

İnfertilite tedavisine ilk yaklaşım elbette ki tanının net olarak ortaya konması olacaktır. Çünkü; infertiliteye sebep olan faktörü ya da faktörleri belirlemedikçe tedavi aşamasına da geçilemeyecektir. Bu nedenle; infertilite tedavisinde ilk olarak tanı koyma, problemi saptama ve probleme yönelik çeşitli tedavileri planlamak olacaktır.